TDV İslâm Ansiklopedisi editörleri tarafından tespit edilen ilişkili maddeler aşağıda sunulmaktadır. Fakat, AHMED VEFİK PAŞA maddesi ile arasında alaka kurulabilecek ansiklopedi maddeleri bunlarla sınırlı olmayabilir.
Başvekil unvanıyla sadrazamlığını yaptığı padişah
ABDÜLHAMİD II
Osmanlı padişahı (1876-1909).
I. Meşrutiyet’le birlikte hükümet başkanı olarak ilk kez kullandığı resmî unvan
BAŞVEKİL
Osmanlı İmparatorluğu’nda XIX. yüzyılda sadrazamlar, Türkiye Cumhuriyeti’nde ise bir müddet hükümet başkanları için kullanılan resmî unvan.
Kuzeni
HAYRULLAH EFENDİ
Reîsületıbbâ, devlet adamı, eğitimci, edip ve tarihçi.
Akrabası
ABDÜLHAK HÂMİD TARHAN
Tanzimat’tan sonraki yenileşme devri Türk edebiyatının tanınmış şair ve tiyatro yazarı.
Eseri
LEHCE-i OSMÂNÎ
Ahmed Vefik Paşa’nın (ö. 1891) yazdığı Türkçe’den Türkçe’ye ilk sözlük.
Eser hazırladığı alan
ATASÖZÜ
Atalardan gelen ve onların yüzyıllar içindeki tecrübe ve müşahedelerine dayalı düşüncelerini öğüt ve hüküm şeklinde nakleden anonim mahiyette kısa ve özlü söz.
Yayımladığı çalışma
SALNÂME
Osmanlılar’da resmî ve özel kurumlar tarafından yayımlanan yıllıklar.
Bir baskısını hazırladığı çalışma
DÜSTUR
Tanzimat’tan sonra Osmanlı Devleti’nde ve kuruluşundan itibaren Türkiye Cumhuriyeti’nde kabul edilen kanun, nizamnâme ve diğer hukukî mevzuatı bir araya getiren resmî külliyat.
Yazarları arasında yer aldığı dergilerden
TASVÎR-i EFKÂR
Şinâsi (ö. 1871) tarafından yayımlanan ilk Türkçe gazetelerden.
Yazarları arasında yer aldığı dergilerden
TERCÜMÂN-ı AHVÂL
Osmanlı Devleti’nde bir Türk vatandaşının çıkardığı ilk özel Türkçe gazete.
Yazarları arasında yer aldığı dergilerden
MECMÛA-i FÜNÛN
Münif Mehmed Paşa’nın ön ayak olmasıyla yayımlanan aylık ilim, fen ve kültür dergisi.
Yayımlattığı eserlerden
TÂCÜ’t-TEVÂRÎH
Hoca Sâdeddin Efendi’nin (ö. 1008/1599) Osmanlı tarihine dair eseri.
Yayımlattığı eserlerden
MAHBÛBÜ’l-KULÛB
Ali Şîr Nevâî’nin (ö. 906/1501) dinî, tasavvufî ve edebî mahiyetteki ahlâk kitabı.
Yayımlattığı eserlerden
DÜSTÛRÜ’l-AMEL
Kâtib Çelebi’nin (ö. 1067/1657) devlet düzeni ve devletin ıslahına dair eseri.
Yayımlattığı eserlerden
GÜLBÜN-i HÂNÂN
Halim Giray’ın (ö. 1239/1823) Kırım hanlarının biyografilerine dair eseri.
Yayımlattığı eserlerden
GÜLİSTÂN
Sa‘dî-i Şîrâzî’nin (ö. 691/1292) ünlü Farsça eseri.
Risalesini yayımlattığı isim
KOÇİ BEY
IV. Murad ve Sultan İbrâhim’e devlet idaresinde yol göstermek üzere kaleme aldığı risâlelerle ün salmış Osmanlı müellif ve mütefekkiri.
Tarih-i Nişancı adlı eserini yayımlattığı ilim ve devlet adamı
MEHMED ÇELEBİ, Ramazanzâde
Osmanlı devlet adamı ve tarihçisi.
Kavânîn-i Âl-i Osmân adlı eserini yayımlattığı ilim adamı
AYN ALİ EFENDİ
XVII. yüzyıl Osmanlı müellifi ve defter-i hâkānî emini.
Bir dönem kendisini himaye eden isim
MUSTAFA REŞİD PAŞA
Osmanlı sadrazamı, Tanzimat döneminin önde gelen devlet adamlarından.
Bir dönem üyesi olduğu kurum
MECLİS-i VÂLÂ-yı AHKÂM-ı ADLİYYE
II. Mahmud’un kurduğu, reformları planlayıp icrasını denetleyen yüksek yasama ve yargı organı.
İlk başkanı olduğu kurum
MECLİS-i MEB‘ÛSAN
İki meclisli Osmanlı Parlamentosu’nun seçimle gelen üyelerden oluşan kanadı.
Kabinesinde bakan olarak görev aldığı sadrazam
FUAD PAŞA, Keçecizâde
Osmanlı sadrazamı.
Bir dönem çalıştığı kurum
TERCÜME ODASI
Osmanlı Devleti’nde 1821 Rum İsyanı’ndan sonra kurulan ve devletin tercüme işlerini yürüten birim.
Bir dönem üyesi olduğu akademik kurum
ENCÜMEN-i DÂNİŞ
Türkiye’de Tanzimat’tan sonra Batı’daki benzerleri yolunda kurulan resmî ilk akademik müessese.
Tanıdığı edebiyatçılardan
AHMED MİDHAT EFENDİ
Yazar, gazeteci, romancı ve nâşir.
Siyasî ve edebî rakiplerinden
NÂMIK KEMAL
XIX. yüzyılın ikinci yarısında Türk edebiyatı ve siyasî hayatında büyük tesirler meydana getiren vatan ve hürriyet şairi, dava ve mücadele adamı, edip, yazar, gazeteci ve idareci.
Döneminin devlet adamlarından
MİDHAT PAŞA
Osmanlı sadrazamı.
Döneminin devlet adamlarından
ÂLÎ PAŞA, Mehmed Emin
Osmanlı sadrazamı.
Döneminin devlet adamlarından
MAHMUD NEDİM PAŞA
Osmanlı sadrazamı.
Döneminin devlet adamlarından
KÂMİL PAŞA, Yûsuf
Osmanlı sadrazamı.
Döneminin devlet adamlarından
MÜTERCİM RÜŞDÜ PAŞA
Osmanlı sadrazamı.
Döneminin devlet adamlarından
MEHMED EMİN PAŞA, Kıbrıslı
Osmanlı sadrazamı.
Döneminin devlet adamlarından
ÂRİFÎ AHMED PAŞA
Osmanlı başvekili.
Döneminin devlet adamlarından
SAFFET MEHMED ESAD PAŞA
Osmanlı devlet adamı, Hariciye nâzırı ve sadrazam.
Döneminin devlet adamlarından ve kabinesinde nâzırlık yapan isim
SUBHİ PAŞA, Abdüllatif
Osmanlı devlet adamı, ilk Türk nümismatı.
Döneminin devlet adamlarından ve başvekillikte halefi
SÂDIK MEHMED PAŞA
Osmanlı devlet adamı, Maliye nâzırı ve başvekil.
Döneminin devlet adamlarından ve birlikte eser hazırladığı isim
EDHEM PAŞA, İbrâhim
Osmanlı sadrazamı.
Döneminin ilim ve devlet adamlarından
CEVDET PAŞA
XIX. yüzyılın ünlü Türk âlimi ve devlet adamı.
Döneminin devlet adamlarından
MÜNİF MEHMED PAŞA
Osmanlı devlet adamı, eğitimci ve düşünür.
Döneminin devlet adamlarından
SAİD PAŞA, Küçük
Osmanlı başvekili ve sadrazamı.
Döneminin ilim ve devlet adamlarından
YÛSUF ZİYÂ el-HÂLİDÎ
Osmanlı ilim ve devlet adamı.
Döneminin devlet adamlarından
ZİYÂ PAŞA
Tanzimat devri devlet ve fikir adamı, gazeteci ve şair.
Tanıdığı edebiyatçılardan
ŞİNÂSİ
Batılılaşma dönemi öncülerinden, şair ve gazeteci.
Tanıdığı yazarlardan
FERÂİZCİZÂDE MEHMED ŞÂKİR
Tanzimat dönemi komedi yazarı.
Kendisinden edebiyat dersleri alan isim
NİKOGOS AĞA
Türk mûsikisi bestekârı, hânende.
Siyasî ve edebî rakiplerinden
EBÜZZİYÂ MEHMED TEVFİK
Gazeteci, matbaacı, mütercim ve yeni edebiyatın yayılıp tutunmasında hizmetleri geçen yayımcı.
Eserini etkilediği ilim ve devlet adamı
MUSTAFA NÛRİ PAŞA
Osmanlı devlet adamı ve tarihçi.
Eserinde biyografisine yer veren isim
AHMED CEVDET, İkdamcı
Türk gazetecisi.
Eserlerini yayımlayan yazar
ÖZÖN, Mustafa Nihat
Edebiyat tarihçisi, dilci ve eğitimci.
Eserinde görüşlerine yer veren isim
ÇANKI, Mustafa Namık
Türk felsefecisi, lugatçı ve eğitimci.
İstanbul’da tanıştığı isim
UBICINI, Jean-Henri Abdolonyme
Fransız şarkiyatçısı.
İstanbul’da tanıştığı isim
KÚNOS, Ignácz
Türk dil bilimi ve halk edebiyatı uzmanı.
Tiyatro dili konusunda kendisinden etkilenen isim
ÂLİ BEY, Direktör
Tiyatro oyunları ve mizah yazarı.
İran’da görüştüğü hükümdar
NÂSIRÜDDİN ŞAH
Kaçar hükümdarı (1848-1896).
Hakkında ansiklopedi maddesi yazan isim
TANPINAR, Ahmet Hamdi
Cumhuriyet dönemi şairi, romancı, deneme yazarı ve edebiyat tarihçisi.
Hakkında çalışmalar yapan isim
TANSEL, Fevziye Abdullah
Son devir edebiyat tarihçisi, araştırmacı ve yazar.
Hakkında derleme yapan isim
PAKALIN, Mehmet Zeki
Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü adlı eseriyle tanınan araştırmacı, yazar.
