ALİ ŞÎR NEVÂÎ - İlişkili Maddeler - TDV İslâm Ansiklopedisi

« Madde sayfasına git

ALİ ŞÎR NEVÂÎ ile İLİŞKİLİ MADDELER

MUHÂKEMETÜ’l-LUGATEYN
Ali Şîr Nevâî’nin (ö. 906/1501) Farsça ile Türkçe’yi bazı yönlerden karşılaştırdığı eseri.
MECÂLİSÜ’n-NEFÂİS
Türk edebiyatında Ali Şîr Nevâî (ö. 906/1501) tarafından yazılan ilk şuarâ tezkiresi.
MAHBÛBÜ’l-KULÛB
Ali Şîr Nevâî’nin (ö. 906/1501) dinî, tasavvufî ve edebî mahiyetteki ahlâk kitabı.
BEDÂYİU’l-LUGAT
Ali Şîr Nevâî’nin şiirlerindeki kelimeleri açıklamak maksadıyla hazırlanan Çağatayca-Farsça sözlük.
Çağatayca’ya tercüme ettiği eser
NEFEHÂTÜ’l-ÜNS
Abdurrahman-ı Câmî’nin (ö. 898/1492) sûfî tabakat kitabı.
Örnek alarak bir benzerini yazdığı eser
MANTIKU’t-TAYR
Ferîdüddin Attâr’ın (ö. 618/1221) tasavvufî mesnevisi.
Bazı bölümlerini tercüme ederek eserinde yayımladığı çalışma
TEZKİRETÜ’l-EVLİYÂ
Ferîdüddin Attâr’ın (ö. 618/1221) evliya menkıbelerine dair eseri.
Eser verdiği edebî türlerden
MÜNÂCÂT
Klasik Şark edebiyatlarında konusu Allah’a yakarış olan manzumelerle bunların bestelenmiş şekillerine verilen ad.
Eser verdiği edebî türlerden
NA‘T
Hz. Peygamber için yazılan övgü şiiri.
Eser verdiği edebî türlerden
Mİ‘RÂCİYYE
İslâm edebiyat ve sanatlarında Hz. Peygamber’in mi‘racını konu alan eserlerin genel adı.
Eser verdiği edebî türlerden
MÜNŞEAT
Mektup dahil her türlü resmî ve hususî yazıyı toplayan, yazım esaslarını gösteren eserlerin genel adı.
Eser verdiği edebî türlerden
SÂKÎNÂME
Doğu edebiyatlarında içkili sohbet meclislerini ve bunlarla ilgili unsurları gerçek ve mecazi mânasıyla anlatan manzume.
Eser verdiği edebî türlerden
LEYLÂ ve MECNÛN
Doğu edebiyatlarında çok işlenmiş bir aşk hikâyesinin kahramanları ve bu hikâyeyi konu alan eserlerin ortak adı.
Eser verdiği konu
SEDD-i İSKENDER
İskender-i Zülkarneyn tarafından Ye’cûc ve Me’cûc fitnesine engel olmak için yaptırılan set.
Eser verdiği konu
FERHAD ve ŞİRİN
Mesneviler ve halk hikâyeleriyle karagöz ve orta oyununda işlenmiş klasik aşk macerası.
Eser verdiği nazım şekli
MESNEVİ
Fars, Türk ve Urdu edebiyatlarında birbiriyle kafiyeli ikişerli mısralardan oluşan nazım şekli.
Şiir yazdığı nazım türü
MÜSTEZAD
Divan edebiyatında her mısra veya beytin sonunda aynı veznin bir cüzüyle yazılmış birer kısa mısra bulunan manzume.
Gelişimine katkı sunduğu edebiyat geleneği
ÇAĞATAY EDEBİYATI
Timurlular devrinde İslâm medeniyetinin tesiri altında oluşmuş, Hârizm Türkçesi’nin devamı mahiyetinde gelişen Çağatay diliyle meydana gelen edebiyat.
Arkadaşı
HÜSEYİN BAYKARA
Sanatçı yönüyle tanınan Timurlu hükümdarı (1470-1506).
Yakın dostu
CÂMÎ, Abdurrahman
Nakşibendî tarikatına mensup İranlı âlim ve şair.
Yakın dostu
BİHZÂD
Tanınmış minyatür sanatçısı.
Tanıdığı isim
SÜHEYLÎ, Nizâmeddin Ahmed
Çağatay şairi ve devlet adamı.
Tanıdığı ve bazı eserlerini istinsah eden isimlerden
ALİ KĀİNÎ
Sultan Ali adıyla tanınan İranlı meşhur nesta‘lik hattatı.
Tanıdığı ve eserini istinsah eden isimlerden
ALİ MEŞHEDÎ, Sultan
İran’ın ekol sahibi nesta‘lik hattatı.
Tanıdığı isimlerden
BASÎRÎ
Daha çok nükteleriyle tanınan divan şairi.
Tanıdığı isimlerden
BİHİŞTÎ AHMED SİNAN ÇELEBİ
Divan edebiyatında ilk hamse sahibi olduğu ileri sürülen şair ve tarihçi.
Çağdaşı
DEVLETŞAH
İran şairleri hakkındaki tezkiresiyle meşhur olan Türk asıllı müellif.
Yardımda bulunduğu ve desteklediği isim
GULÂM ŞÂDÎ
Bestekâr ve hânende.
Himaye ettiği isimlerden
HÂNDMÎR
İranlı tarihçi.
Himaye ettiği isimlerden
HÂTİFÎ
İranlı şair.
Himaye ettiği isimlerden
HİLÂLÎ-i ÇAĞATÂYÎ
Mutasavvıf şair.
Himaye ettiği isimlerden
HÜSEYİN VÂİZ-i KÂŞİFÎ
İranlı müfessir, mutasavvıf ve şair.
Bir dönem hizmetinde bulunduğu hükümdar
EBÛ SAİD MİRZA HAN
Timurlu hükümdarı (1451-1469).
Etkilendiği isim
ATTÂR, Ferîdüddin
İranlı meşhur şair ve mutasavvıf.
Etkilendiği isimlerden
EMÎR HÜSREV-i DİHLEVÎ
Hindistan’da yaşayan Türk asıllı şair, tarihçi ve mutasavvıf.
Edebî üslûbundan etkilenen padişah
SÜLEYMAN I
Kanûnî unvanıyla tanınan Osmanlı padişahı (1520-1566).
Edebî üslûbundan etkilenen hükümdar
UBEYDULLAH HAN
Şeybânî hükümdarı (1533-1539).
Edebî üslûbundan etkilenen isimlerden
Nİ‘METULLAH KİŞVERÎ
XV. yüzyılın sonu ile XVI. yüzyılın başlarında yaşayan Âzerî şairi.
Edebî üslûbundan etkilenen isimlerden
ŞÜKRÎ-yi BİTLİSÎ
Selimnâme adlı eseriyle tanınan müellif ve şair.
Ferhad ve Şirin adlı eserinden uyarlama yapan isim
LÂMİÎ ÇELEBİ
Daha çok Molla Câmî’den yaptığı çevirilerle tanınan divan şairi ve Nakşibendî şeyhi.
Şiirlerine nazîreler yazan isim
KAVSÎ TEBRÎZÎ
XVII. yüzyıl Âzerî şairi.
Hakkında eser hazırlayan isimlerden
BELIN, François-Alphonse
Fransız diplomat ve şarkiyatçısı.
Hakkında eser hazırlayan isimlerden
RIZA NUR
Hekim, siyaset adamı ve yazar.
Hakkında eser hazırlayan isimlerden
LEVEND, Agâh Sırrı
Eğitimci, edebiyat tarihçisi ve dilci.
Hakkında eser hazırlayan isimlerden
TİMURTAŞ, Faruk Kadri
Türk dili bilgini, yazar.
Hakkında eser hazırlayan isimlerden
HİKMET, Ali Asgar
Devlet adamı, edebiyatçı ve şair.
Hakkında eser hazırlayan isimlerden
BARTHOLD, Vasilij Viladimiroviç
Rus Türkolog ve şarkiyatçısı.
Hakkında eser hazırlayan isimlerden
BERTHELS, Evgenii Eduardoviç
Tasavvuf tarihi, Orta Asya Türk ve İran edebiyatları konusundaki çalışmalarıyla tanınan Rus şarkiyatçısı.
Bazı eserlerini yayımlayan isim
FITRAT, Abdürraûf
Türkistan Cedîdcilik hareketinin önde gelen fikir ve siyaset adamı.
Eserinde şiirlerine yer veren isim
ECKMANN, Janos
Macar Türkologu.
Bazı şiirlerini tercüme ederek yayımlayan isim
TARLAN, Ali Nihad
Divan edebiyatı araştırmacısı, şair ve yazar.
Hakkında makale yazan isim
BOROVKOV, Aleksandr Konstantinoviç
Rus asıllı Türkolog.
Kendisine mektuplar yazan isim
UBEYDULLAH AHRÂR
Nakşibendî şeyhi.
Kendisiyle ilgili çalışmaların yer aldığı dergi
VARLIK
İran’da yayımlanan ilk Türkoloji dergisi.
Müntesibi olduğu tasavvuf çizgisi
ZEYNİYYE
Sühreverdiyye tarikatının Zeynüddin el-Hâfî’ye (ö. 838/1435) nisbet edilen bir kolu.
Her hakkı mahfuzdur. TDV İslâm Ansiklopedisi’nin her türlü telif hakkı TDV İslâm Araştırmaları Merkezi’ne ait olup 5846 sayılı Kanun hükümlerine tâbidir. TDV İslâm Ansiklopedisi internet sayfalarındaki yazıların bütün olarak elektronik ya da matbu bir ortamda yayımlanması yasaktır; ancak kaynak gösterilmesi (TDV İslâm Ansiklopedisi internet sitesinde yer aldığının ifade edilmesi) ve doğrudan aktif bağlantı verilmesi şartıyla yazılardan kısa bölümler iktibas edilebilir. TDV İslâm Ansiklopedisi internet sayfalarında yer alan resim, fotoğraf, grafik, çizim, cetvel vs. her türlü görüntü malzemesinin başka bir ortamda yayımlanması kesinlikle yasaktır.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nden rastgele bir madde okumak ister misiniz?
BAŞKA BİR MADDE GÖSTER