TDV İslâm Ansiklopedisi editörleri tarafından tespit edilen ilişkili maddeler aşağıda sunulmaktadır. Fakat, ISLAH maddesi ile arasında alaka kurulabilecek ansiklopedi maddeleri bunlarla sınırlı olmayabilir.
TECDİD
İslâm düşüncesinde yapısal bir unsur olarak dinle hayat arasındaki irtibatı canlandırmayı ifade eden terim.
ISLAHAT
Özellikle Osmanlılar’da çeşitli alanlarda yeniden yapılanma, bozulan kurumları çağdaş ihtiyaçlara göre eski haline getirme ve yenileme faaliyet ve düşüncelerini ifade eden terim.
Islah düşüncesinin sembol isimlerinden
EFGĀNÎ, Cemâleddin
İslâmî uyanışı etkileyen XIX. yüzyıl fikir ve siyaset adamlarından.
Islah düşüncesinin sembol isimlerinden
MUHAMMED ABDUH
Mısırlı İslâm düşünürü, yenilik hareketinin öncülerinden.
Islah düşüncesinin sembol isimlerinden
REŞÎD RIZÂ
Çağdaş İslâm düşüncesinin öncülerinden, ıslahatçı âlim.
Islah düşüncesine vurgu yapan ekol
SELEFİYYE
İtikadî konularda Kur’an ve Sünnet’in lafzına bağlı olan ve te’vili kabul etmeyen ekol.
Islah düşüncesinin öncülerinden
İBN TEYMİYYE, Takıyyüddin
Görüş ve eleştirileriyle İslâm düşüncesinin gelişmesine tesir eden Selefî âlimi, müctehid.
ŞAH VELİYYULLAH
Hindistanlı âlim ve ıslahatçı.
CEDÎDCİLİK
XIX. yüzyılın sonuna doğru Rusya müslümanları arasında eğitim ve kültür alanında başlayan yenileşme hareketi.
BATILILAŞMA
Batı dışındaki toplumlarda Batı’nın gelişmişlik seviyesine ulaşma çabalarını ifade etmek için kullanılan bir tabir.
REFORM
XVI. yüzyılda Avrupa’da ortaya çıkan ve yeni Hıristiyanlık anlayışını savunan akımların genel adı.
Islah düşüncesinin görüldüğü ideoloji
İSLÂMCILIK
XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti’nde ortaya çıkan dinî-siyasî ideoloji.
Islah düşüncesini benimseyenlerden
ŞEVKÂNÎ
Çok yönlü İslâm âlimi, müctehid.
Islah düşüncesinin öncülerinden
KEVÂKİBÎ, Abdurrahman b. Ahmed
Osmanlı yönetimine karşı reformcu düşünceleriyle tanınan gazeteci ve yazar.
İBN BÂDÎS, Abdülhamîd
Cezayirli âlim ve ıslahatçı.
Islah düşüncesini benimseyenlerden
MÛSÂ CÂRULLAH
Tatar âlimi ve düşünürü.
KURSAVÎ
İdil-Ural Türkleri arasındaki dinî ıslah hareketinin öncülerinden.
MERCÂNÎ
Kazanlı tarihçi ve ıslahatçı din âlimi.
RIZÂEDDİN FAHREDDİN
Cedîdci ve ıslahatçı fikirleriyle tanınan Tatar-Türk din âlimi, müftü ve tarihçi.
MÎLÎ
Cezayir ıslah hareketi öncülerinden, âlim.
TÂHİR el-CEZÂİRÎ
Suriyeli Selefî âlim ve ıslahatçı.
TAYYİB el-UKBÎ
Cezayir Islah Hareketi’nin önderlerinden, gazeteci-yazar.
MECCÂVÎ
Cezayir ıslah hareketinin öncülerinden, âlim ve eğitimci.
ÂLÛSÎ, Mahmûd Şükrî
Âlûsî ailesinden, tarihçi, edebiyatçı ve Selefiyye’ye bağlı ıslahatçı din âlimi.
Islah düşüncesini benimseyenlerden
İBN ÂŞÛR, Muhammed Tâhir
Tunuslu ilim ve fikir adamı, müfessir, fakih, Arap dili ve edebiyatı âlimi.
Islah düşüncesini benimseyenlerden
HÜSEYİN el-CİSR
Suriyeli din âlimi.
İBRÂHİMÎ, Muhammed Beşîr
Cem‘iyyetü’l-ulemâi’l-müslimîn’in kurucularından Cezayirli âlim, ıslahatçı.
Islah düşüncesini benimseyenlerden
DÜKKÂLÎ, Ebû Şuayb
Fas’ta Selefî düşüncenin öncülerinden, fakih, muhaddis ve devlet adamı.
Islah düşüncesini benimseyenlerden
BÜSEYYİS
Tunuslu aydın ve edip.
Islah düşüncesine vurgu yapan ekol
VEHHÂBÎLİK
Muhammed b. Abdülvehhâb’a (ö. 1206/1792) nisbet edilen dinî-siyasî akım.
Islah düşüncesine yer veren hareket
İHVÂN-ı MÜSLİMÎN
Mısır’da kurulan ve bazı Ortadoğu İslâm ülkelerinde de faaliyet gösteren dinî-siyasî bir teşkilât ve hareket.
Islah düşüncesine sahip hareket
PERSATUAN ISLAM
Endonezya’da yenilikçi dinî teşkilât.
Islah düşüncesinin vurgu yaptığı kavramlardan
İCTİHAD
Nassın lafız ve mânasından hareketle, nassın bulunmadığında da çeşitli istinbat metotları kullanılarak şer‘î hüküm hakkında zannî bilgiye ulaşma çabasının genel adı.
Islah düşüncesinin reddettiği olgu
TAKLİD
Bir âlimin görüşünü delilsiz kabul etmek anlamında fıkıh usulü terimi.
Karşıtı
FESAD
Tabii dengenin, sosyal düzenin ve ahlâkî yapının bozuluşunu ifade eden bir terim.
