ŞÎA
Hz. Peygamber’in vefatından sonra devlet yönetiminin Hz. Ali’ye ve onun soyundan gelenlere ait olduğu düşüncesi etrafında birleşen çeşitli grupların ortak adı.
İSMÂİL b. CA‘FER es-SÂDIK
Ca‘fer es-Sâdık’ın büyük oğlu, İsmâiliyye mezhebinin nisbet edildiği imam.
MUHAMMED b. İSMÂİL el-MEKTÛM
İsmâilîler’in yedinci imamı.
MÜSTA‘LİYYE
İsmâiliyye mezhebi bünyesinde 487 (1094) yılındaki bölünme sonrasında ortaya çıkan iki önemli fırkadan biri.
NİZÂRİYYE
İsmâiliyye mezhebinin günümüze kadar gelen en önemli kolu.
BÂTINİYYE
Nasların zâhirî mânalarını kabul etmeyen, gerçek anlamları ancak Tanrı ile ilişki kurabilen “mâsum imam”ın bilebileceği temel görüşünü savunan aşırı fırkaların ortak adı.
TA‘LÎMİYYE
Nasların, dolayısıyla dinî gerçeklerin sadece mâsum imamın öğretimiyle bilinebileceğini ileri süren İsmâiliyye’ye verilen adlardan biri.
FÂTIMÎLER
909-1171 yılları arasında Kuzey Afrika, Mısır ve Suriye’de hüküm süren bir Şiî devleti.
KARMATÎLER
Aşırı Şiî İsmâiliyye mezhebine mensup bir zümre.
MESTÛR
İsmâiliyye’de gizli imamı ifade eden bir terim.
DEVİR
İsmâiliyye’de insanlık tarihini oluşturduğu farzedilen yedili hiyerarşik silsilenin her bir dönemi için kullanılan terim.
GĀLİYYE
Daha çok Şîa’ya mensup olan ve aşırı düşünceler taşıyan gruplar için kullanılan, İslâm toplumu tarafından tasvip edilmemeyi belirten bir terim.
HAŞÎŞİYYE
Ortaçağ’da Suriye’deki Nizârî-İsmâilîler için kullanılan aşağılayıcı bir isim.
DÂÎ
İslâm dünyasında ortaya çıkan bazı fırkalarda mezhebi yayma yetkisi verilen kimsenin görev unvanı.
FİDÂÎ
Bâtınîler’in, muhaliflerini tehdit etmek veya ortadan kaldırmak amacıyla yetiştirdikleri görevli.