TDV İslâm Ansiklopedisi editörleri tarafından tespit edilen ilişkili maddeler aşağıda sunulmaktadır. Fakat, KUR’AN maddesi ile arasında alaka kurulabilecek ansiklopedi maddeleri bunlarla sınırlı olmayabilir.
VAHİY
Allah’ın dilediği emir, hüküm ve bilgileri peygamberine bildirmesi anlamında terim.
KİTAP
Şer‘î hükümlerin ilk ve temel kaynağı olarak Kur’ân-ı Kerîm’i ifade eden fıkıh usulü terimi.
MUSHAF
Kur’ân-ı Kerîm âyetlerinin iki kapak arasında toplanmasından oluşan kitap.
ÂYET
Allah’ın varlığına, peygamberlerin doğruluğuna işaret eden delil ve mûcize anlamında, ayrıca Kur’ân-ı Kerîm sûrelerinin belli bölümlerinden her biri için kullanılan bir terim.
SÛRE
Kur’ân-ı Kerîm’i oluşturan 114 bölümden her biri.
TİLÂVET
Kur’ân-ı Kerîm’in tecvid ve tertîl üzere okunması anlamında terim.
KIRAAT
Kur’ân-ı Kerîm’in okunuş keyfiyeti, kıraat âlimlerine nisbet edilen okuyuşlar, bunlarla ilgili ilim dalı.
TEFSİR
Kur’ân-ı Kerîm âyetlerini açıklamayı ve yorumlamayı ifade eden terim; Kur’an âyetlerini yorumlama ilmi ve bu alandaki eserlerin ortak adı.
ESBÂB-ı NÜZÛL
Tefsir ilminin âyet veya sûrelerin iniş sebeplerini araştıran dalı.
ULÛMÜ’l-KUR’ÂN
Kur’ân-ı Kerîm’le ilgili ilimler anlamında bir tabir; bu ilimlere dair yazılan eserlerin ortak adı.
MEÂL
Türkçe’de Kur’an çevirileri için kullanılan bir terim.
KISSA
Kur’ân-ı Kerîm’de tarihî kişilerle olaylara dair yer alan haberler ve bunlardan bahseden ilim.
HÂFIZ
Kur’ân-ı Kerîm’in tamamını ezberleyen kimse.
KUR’AN KURSU
KUR’ÂNİYYÛN
Seyyid Ahmed Han’ın düşünceleri etrafında Abdullah Çekrâlevî tarafından Hindistan’da oluşturulan cemaat.
TECVİD
Kur’ân-ı Kerîm’in kurallarına uygun biçimde okunmasını konu alan bilim dalı ve bu dalda yazılan eserlerin ortak adı.
HATİM
Kur’an ilimleriyle hadis literatüründe kullanılan bir tabir.
MUKABELE
Bir başkasının Kur’ân-ı Kerîm’i okuyuşunu takip etmek ve bu suretle hatim indirme anlamında kıraat terimi.
AŞR-ı ŞERİF
Kur’ân-ı Kerîm’in bir cemaat içinde sesli olarak okunan ve genellikle orta uzunluktaki on âyet kadar olan bölümlerine Türkler arasında verilen ad.
AHKÂMÜ’l-KUR’ÂN
İbâdât, muâmelât ve ukūbâtla ilgili âyetlerin tefsirini konu alan ilim dalı ve bu dalda yazılan eserlerin ortak adı.
İ‘RÂBÜ’l-KUR’ÂN
Kur’an âyetlerini cümle yapısı yönünden inceleyen ilim dalı ve bu alanda yazılan eserlerin ortak adı.
İ‘CÂZÜ’l-KUR’ÂN
Kur’ân-ı Kerîm’in erişilmez üstünlüğünü ifade eden terim, bu konuda yazılan eserlerin ortak adı.
GARÎBÜ’l-KUR’ÂN
Kur’ân-ı Kerîm’deki garîb lafızların tefsirini konu alan ilim dalı ve bu dalda yazılan eserlerin ortak adı.
MECÂZÜ’l-KUR’ÂN
Kur’ân-ı Kerîm’deki mecazi lafızların tefsirini konu alan ilim dalı ve bu dalda yazılan eserlerin ortak adı.
MÜNÂSEBÂTÜ’l-ÂYÂT ve’s-SÜVER
Âyetler ve sûreler arasındaki anlam ilişkisi ve bunu inceleyen bilim dalı.
HALKU’l-KUR’ÂN
Kur’an’ın yaratılmış olup olmadığı konusundaki tartışmaları ifade eden kelâm terimi.
NAZMÜ’l-KUR’ÂN
Kur’ân-ı Kerîm’in lafız, mâna ve tertip bakımından insicamlı olduğunu ortaya koyan ilim dalı ve bu alanda yazılan eserlerin ortak adı.
FEZÂİLÜ’l-KUR’ÂN
Kur’an’ın üstünlükleri hakkındaki bilgiler, tefsir ilminin bu bilgilere dair disiplini ve bu konuyla ilgili literatür için kullanılan bir tabir.
HAVÂSSÜ’l-KUR’ÂN
Esmâ-i hüsnâ ile bazı sûre ve âyetlerin dileklerin kabulündeki tesirlerini ifade eden bir tabir ve bu konuda yazılan eserlerin ortak adı.
MÜŞKİLÜ’l-KUR’ÂN
Âyetler arasında ilk bakışta var olduğu sanılan ihtilâfları inceleyen ilim dalı ve bu dalda yazılan eserlerin ortak adı.
MEÂNİ’l-KUR’ÂN
Kur’an’ın filolojik tefsirini konu alan ilim dalı ve bu dalda yazılmış eserlerin ortak adı.
VÜCÛH ve NEZÂİR
Kur’an’da bir kelimenin farklı yerlerde kazandığı değişik mânaları mükerrerleriyle birlikte inceleyen bilim dalı ve bu dalda yazılan eserlerin ortak adı.
HURÛF-ı MUKATTAA
Kur’an’da yirmi dokuz sûrenin başında yer alan ve isimleriyle telaffuz edilen harflerin ortak adı.
AKSÂMÜ’l-KUR’ÂN
Kur’ân-ı Kerîm’deki yeminler ve bu yeminlerden bahseden ilim.
MUHKEM
Başka bir ihtimal taşımayan açık mânalı âyet ve hadislerle fıkıh usulünde açıklık bakımından en üst düzeydeki lafız türü için kullanılan bir terim.
MÜTEŞÂBİH
Mâna yönünden birden fazla ihtimal taşıdığı için anlaşılmasında güçlük bulunan lafız veya ifade.
ÜSLÛBÜ’l-KUR’ÂN
Kur’an’ın kendine özgü anlatım tarzını ifade eden bir terim.
TAHÂRET
Temizlik anlamında fıkıh terimi.
KURRÂ
Çok Kur’an okuyan anlamına gelen ve farklı bağlamlarda kullanılan bir terim.
MİÛN
Kur’ân-ı Kerîm’de es-seb‘u’t-tuvel dışında âyet sayısı yüzün üzerinde olan sûrelere verilen ad.
es-SEB‘U’l-MESÂNÎ
Naslarda Kur’an ve Fâtiha sûresi için kullanılan bir terkip.
es-SEB‘U’t-TUVEL
Kur’ân-ı Kerîm’in uzun sûrelerinden Bakara, Âl-i İmrân, Nisâ, Mâide, En‘âm, A‘râf ve Tevbe’nin (veya Yûnus) ortak adı.
NÜZÛL
İlâhî kitapların ve özellikle Kur’ân-ı Kerîm’in Allah katından indirilişini ifade eden terim.
TENCÎM
Kur’ân-ı Kerîm’in Hz. Peygamber’e parça parça indirilmesini ifade eden terim.
TERTÎL
Kur’ân-ı Kerîm’in tilâvet usullerinden en ağır biçimde okumayı ifade eden tecvid terimi.
Muhtevasını Kur’an’dan alan İslâmî edebiyatın ilk manzum örneklerinden
KUTADGU BİLİG
Yûsuf Has Hâcib tarafından XI. yüzyılda yazılmış, Türk dilinin, edebiyatının ve kültür tarihinin en önemli kaynaklarından.
Muhtevasını Kur’an’dan alan İslâmî edebiyatın ilk manzum örneklerinden
ATEBETÜ’l-HAKĀYIK
XII. yüzyıl Türk şairlerinden Edib Ahmed Yüknekî’nin Doğu Türkçesi’yle yazdığı ahlâk ve nasihate dair eseri.
Kur’an’daki peygamber kıssaları içinde en çok sevilen ve "ahsenü’l-kasas" diye nitelendirilen kıssanın edebiyata yansıması
YÛSUF ve ZÜLEYHÂ
Yûsuf peygamberin Züleyhâ ile olan kıssası etrafında yazılan edebî eserlerin ortak adı.
